Themasessie ION
Laaggeletterdheid bij werknemers blijft vaak goed verborgen. Toch kan dit voor hunzelf, maar ook voor de organisatie waar ze werken een grote last zijn. Tijdens de themasessie van ION (Inclusief Ondernemers Netwerk) op 17 februari werd meer bekendheid gegeven aan laaggeletterdheid op de werkvloer. Hoe kun je het herkennen en hoe kun je helpen?
Laaggeletterdheid zichtbaarder maken. Dat is wat wethouder Henk Plaizier van gemeente Beuningen en taalcoördinator van Rijk van Nijmegen Lisanne Veraart tijdens deze themasessie willen bereiken. Daarvoor hebben ze een ervaringsdeskundige uitgenodigd. “Als productiemedewerker heb ik 10 jaar lang goed verborgen weten te houden dat ik heel veel moeite had met schrijven en begrijpend lezen.” Dat bracht stress en schaamte met zich mee. “Want ik wilde mijn laaggeletterdheid aan niemand laten zien en al zeker niet aan mijn baas.” Toen hij besefte dat hij zijn zware werk niet nog jarenlang vol ging houden, hakte hij een moeilijke knoop door. Hij werd met open armen ontvangen bij de cursus Lezen en schrijven. “Ik zag meteen dat er veel meer mensen waren met dezelfde problemen en al snel merkte ik dat ik veel leerde. Ik ben heel trots op mijzelf. Maar mijn baas weet nog steeds van niks. De schaamte blijft toch.”
Wat is laaggeletterdheid?
In Nederland zijn zo’n 2,5 miljoen mensen laaggeletterd. 740.000 van hen hebben een betaalde baan. Deze mensen zijn geen analfabeet en spreken vaak goed Nederlands, maar hebben wel moeite met het lezen en schrijven van de Nederlandse taal. Ze zijn daardoor niet goed in staat om geschreven (digitale) informatie te gebruiken in het dagelijks leven en op het werk.
Omdat veel laaggeletterden zich schamen, is het een lastig fenomeen om op de werkvloer te herkennen. Toch zijn er signalen waar je als werknemer aan kunt merken dat iemand mogelijk moeite heeft met de Nederlandse taal. Zo zijn laaggeletterden vaak ongemakkelijk rondom alles dat met taal te maken heeft. Veraart: “Maar dat weten ze vaak goed te verbergen door allerlei trucjes. Ze zeggen dat ze hun leesbril niet mee hebben. Of ze vragen collega’s om een formulier in te vullen, omdat ze last hebben van hun arm.” Ook kan het zijn dat laaggeletterden hun mails niet lezen, weerstand hebben tegen bijscholing, financiële problemen hebben of vaak te laat of juist te vroeg komen omdat ze geen agenda gebruiken.
Wat zijn de gevolgen van laaggeletterdheid?
“De productiviteit van bedrijven kan door laaggeletterde werknemers omlaag gaan, omdat zij bijvoorbeeld veel moeite hebben met mailen, het lezen van instructies of het volgen van cursussen”, aldus Veraart. Werknemers die wel goed kunnen lezen en schrijven zijn daarnaast gelukkiger, werken veiliger, maken minder fouten en zijn breder inzetbaar. Ook gaat het ziekteverzuim omlaag als je laaggeletterdheid aanpakt. Onderzoek wijst namelijk uit dat laaggeletterdheid veel stress veroorzaakt, wat weer kan zorgen voor fysieke en mentale problemen.
Hoe kun je als werkgever helpen?
Gelukkig zijn er veel dingen die je als werkgever kunt doen om je laaggeletterde werknemers te helpen. Communiceren op B1-niveau is daarbij heel belangrijk. “Zo zorg je ervoor dat jouw teksten gemakkelijk te begrijpen zijn. Dat is trouwens niet alleen fijn voor laaggeletterden, maar voor iedereen”, aldus Veraart. Daarnaast kun je laaggeletterdheid beter bespreekbaar maken op de werkvloer. Veraart: “Doorbreek het taboe! Zorg ervoor dat werknemers zich er niet voor hoeven schamen.” Ten slotte kun je ook (interne) opleidingen aanbieden voor je werknemers, waardoor ze de Nederlandse taal beter leren lezen en schrijven.
Meer weten?
Voor alle vragen rondom laaggeletterdheid kun je terecht bij Lisanne Veraart, taalcoördinator Rijk van Nijmegen, via l.veraart@nijmegen.nl of 06 – 50059866.
